سخن سردبیر
دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 9-10

https://doi.org/10.22054/msil.2022.16251

چکیده
  عرفان و آموزه های ماندگار آن در قالب آراء، احوال و اقوال اهل معرفت و آنچه از تاریخ تطورش بر صفحة آثار ادبی نقش بسته، چنان گستره ای دارد که کاویدن در تمام جوانب آن برای اهل تحقیق امری پایان ناپذیر است. دست کم یک سده و نیم است که علاوه بر پژوهشگران همدل و همزمان این آثار، مستشرقان کنجکاو در این نوع از دانش و معارف نیز طی تحقیقات ...  بیشتر

مباحث تطبیقی
مؤلفه‌های زمینه‌ساز معنا در سپهر اندیشه‌ی ابوسعید ابوالخیر (با تکیه بر آرای ویکتور فرانکل)

مراد اسماعیلی؛ حسین محمدی؛ علی ربیع زاده

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 11-40

https://doi.org/10.22054/msil.2022.69908.1061

چکیده
  پرسش از معنای زندگی و تلاش برای پاسخ‌گویی به آن، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری آدمی از گذشته‌های دور تا اکنون بوده است و متفکران و اندیشمندان در نحله‌ها و حوزه‌های مختلف به بررسی چیستی این پرسش و راه‌های رسیدن به آن پرداخته‌اند. عرفان اسلامی – ایرانی یکی از حوزه‌هایی است که به صورت ویژه به زندگی، هدف و راه‌های رسیدن به آن ...  بیشتر

جایگاه عشق عرفانی در مرصادالعباد با تأملی در دیدگاه احمد غزالی

محمود بشیری؛ نیلوفر انصاری

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401

https://doi.org/10.22054/msil.2022.70129.1062

چکیده
  حقیقت عشق، به‌عنوان بالاترین حقیقت وجودی از اساسی‌ترین مسائل عرفان است که عارفان بسیاری در این زمینه قلم‌فرسایی کرده‌اند. احمد غزالی و نجم‌الدین رازی دو تن از عارفان (قرن پنجم، قرن هفتم) هستند و مباحث بسیار مؤثری در زمینة عشق عرفانی مطرح کرده‌اند. روش این پژوهش، توصیفی – تحلیلی است که با تحلیل شواهد درون‌متنی و مراجعه به منابع ...  بیشتر

واکاوی رابطه شمس و مولوی در پرتو مقالات شمس

زهرا پارساپور

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 63-84

https://doi.org/10.22054/msil.2022.66076.1033

چکیده
  جایگاه رفیع مولوی و شمس در ادبیات عرفانی موجب شده‌است که روایات مختلفی از حیات و اندیشه آنها شکل گیرد و در فهم زیست جهان آنها به مدد ما بیایند. در عین حال تعدد و تنوع روایتها از یک سو و پیچیدگی این دو شخصیت از سوی دیگر، نزدیک شدن به واقعیت را سخت و دشوار می‌سازد. در این پژوهش با مرور منابع تاریخی به ویژه با بهره‌گیری از اطلاعات موجود ...  بیشتر

تحقیق در اندیشه‌های مولوی و ابن ‎عربی و تحلیل دیدگاه آن‌ها در باب مراتب موسی (با تکیه بر فصوص‌الحکم و آثار منظوم مولوی)

سید محمدرضا حسینی؛ علی محمد مؤذنی

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 85-126

https://doi.org/10.22054/msil.2022.66931.1038

چکیده
  چکیدهپژوهش حاضر به بیان دیدگاه‌های مشترک مولوی و ابن‎عربی در باب مراتب حضرت موسی (ع) در حوزۀ عرفان اسلامی می‌پردازد. ابن‌عربی و مولوی، دیدگاه‌ها و اندیشه‌های مشترک فراوانی در باب این پیامبر الهی دارند و دلیل این موضوع، بن‌مایه‌های فکری مشترک آن‌ها به‌خصوص قرآن مجید، به‌عنوان سرچشمه و منبع اصلی معرفت و سپس احادیث و معارف اسلامی ...  بیشتر

بازشناسی تحلیلی شطحیات در دیوان غزلیات عطّار

شیرزاد طایفی؛ عاطفه شاهسوند

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 127-154

https://doi.org/10.22054/msil.2022.66475.1037

چکیده
  از آن‌جا که زبان عرفان، زبانی تمثیلی و رمزگونه است، گفتار عرفا در بیان مشاهدات و مکاشفات خود در حالات خاص روحانی، شطح‌آمیز جلوه می‌کند؛ از این رو شطحیات، ارتباط تنگاتنگی با اسرار الهی دارد؛ چنان‌که می‌تواند منعکس کنندۀ بنیان تفکرات شخصی یک عارف در مراتب بالای عرفانی باشد. در این عرصه، عطّار نیشابوری، شاعر عارفی است که در مکتب وی، ...  بیشتر

بازتاب طرح‌وارۀ حرکتی سلوک در حدیقه‌الحقیقه سنایی و تمهیدات عین‌القضات همدانی

زهرا علی پور

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 155-182

https://doi.org/10.22054/msil.2022.69803.1060

چکیده
  تکامل و پیشرفت معنوی که عرفا از آن به سیر و سلوک تعبیر می‌کنند، امری انتزاعی است. بر اساس نظریّات علوم شناختی، آنچه امکان بیان این تجارب را فراهم می‌کند، استفاده از طرح‌واره‌های تصویری است. طرحوارۀ حرکتی یکی از مهم‌ترین طرح‌واره های سیر و سلوک است. این پژوهش سعی دارد نحوۀ استفادۀ سنایی و قاضی از این طرح‌واره را بررسی و تحلیل کند. ...  بیشتر

شرح عربی غزلی منسوب به مولوی اثر یوسف‌بن حمزة ملاطی با مطلع: دوش وقت صبحدم در چرخ پایان یافتم...

عبدالرسول فروتن

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 183-212

https://doi.org/10.22054/msil.2022.66413.1036

چکیده
  دربارة غزلی با مطلع «دوش وقت صبحدم در چرخ پایان یافتم/ در میان دانة خشخاش سندان یافتم» منسوب به جلال‌الدین مولوی چند شرح به فارسی، عربی و ترکی موجود است. مفصل‌ترین شرح شناخته‌شده را یوسف‌بن حاج حمزة ملاطی احتمالاً در شهر قیصریه و به زبان عربی نوشته و به سلطان سلیم اول عثمانی اهدا کرده است. از این شارح اطلاع چندانی در دست نیست؛ ...  بیشتر

عاشقِ سارق؛ تحلیل عرفانی غزلی از مولوی بر اساس دیدگاه استیس

حسینعلی قبادی؛ امیر مرادی؛ سعید بزرگ بیگدلی

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 213-238

https://doi.org/10.22054/msil.2022.66192.1035

چکیده
  هر یک از فلاسفۀ دینی و عرفان‌پژوهان بر اساس دیدگاه خود، مختصّاتی برای تجربۀ عرفانی برشمرده‌اند. والتر استیس در کتاب «عرفان و فلسفه» هفت ویژگی اساسیِ بینش وحدانی یا آگاهی وحدت‌نگر، بی‌زمانی-بی‌مکانی، احساس عینیت یا واقعیت، احساس تیمّن و صلح و صفا، احساس امری قدسی و حرمت‌دار و الوهی، متناقض‌نمایی، و بیان‌ناپذیری را برای ...  بیشتر

بررسی تطبیقی مفهوم مُثُل در غزلیات شمس و اشعار جرالد منلی هاپکینز

زهراالسادات قریشی

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 239-270

https://doi.org/10.22054/msil.2022.69364.1058

چکیده
  چکیدهآثار بزرگ ادبی- عرفانی جهان معمولا آیینه‌ای هستند تصویرگر یک اصل و بازگوکننده‌ی یک مفهوم در لباسی متفاوت؛ چرا که عارفان سخن‌گوی دل‌هایی هستند که رو به اصل خویش دارند و این جاست که سخن جهانی شده و مغایرتی با هم در مغز و معنا نمی‌یابد. هدف این پژوهش، یافتن نشانه‌های نظریه‌ی مُثُل و مفهوم سایه‌وار بودن مخلوقات در بیان و اندیشه‌ی ...  بیشتر

بررسی سیر تحول عوامل سبب‌ساز حال قبض و بسط در مثنوی‌های عرفانی حدیقه‌الحقیقه، منطق‌الطیر عطار، مثنوی معنوی

سمانه منصوری

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 271-295

https://doi.org/10.22054/msil.2022.67528.1044

چکیده
  با نگاهی به آثار برجستۀ حوزۀ ادبیات عرفانی، تفاوت‌های عمده‌ای را در به‌کارگیری اصطلاحات مربوط به این نوع ادبی، شاهد هستیم. اگر قبض و بسط را از احوال عرفانی بدانیم که همواره در مسیر سیر و سلوک در کنار هم عارف را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند، این مفهوم می‌تواند در آثار عرفانی، نمودهای متفاوتی داشته باشد که پژوهش حاضر با روش توصیفی‌‌‌‌- ...  بیشتر

خوانش تحلیلی شروح برگزیده از مثنوی معنوی براساس نظریة زیبایی‌شناسی دریافت یاوس و آیزر

بتول واعظ؛ عطیه سادات نصری

دوره 1، شماره 2 ، آبان 1401، صفحه 297-340

https://doi.org/10.22054/msil.2022.66016.1032

چکیده
  نظریات نقد ادبی خواننده‌محور، عمدتاً بر این باورند که معنا چیز ثابتی نیست که در ذهن نویسنده یا در خود متن پنهان شده باشد، بلکه معنا در تعامل خواننده با متن شکل می‌گیرد. این مقاله براساس مؤلفه‌های نظریة زیبایی شناسی دریافت هانس روبرت یاوس و ولفگانگ آیزر تدوین شده است. در این پژوهش، هفت شرح از شروح مثنوی برای تحلیل انتخاب شده است و ...  بیشتر