نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مراد اسماعیلی ¹
• حسین محمدی ²
• علی ربیع زاده ³

¹ استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران

² استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گنبدکاووس،گنبدکاووس، ایران

³ دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گنبدکاووس

چکیده

پرسش از معنای زندگی و تلاش برای پاسخ‌گویی به آن، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری آدمی از گذشته‌های دور تا اکنون بوده است و متفکران و اندیشمندان در نحله‌ها و حوزه‌های مختلف به بررسی چیستی این پرسش و راه‌های رسیدن به آن پرداخته‌اند. عرفان اسلامی – ایرانی یکی از حوزه‌هایی است که به صورت ویژه به زندگی، هدف و راه‌های رسیدن به آن توجه داشته است و اگرچه در این زمینه کمتر بدان توجه شده است، می‌تواند پاسخگوی بسیاری از پرسش‌های امروزین باشد. این مقاله با بهره‌گیری از نظریه‌ی معنادرمانی ویکتور فرانکل و واکاوی کتاب اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابوسعید ابی‌الخیر، در پی یافتن پاسخی برای چیستی معنای زندگی و مؤلفه‌های زمینه‌ساز معنا در اندیشه‌ی و باور این عارف بزرگ است. بر اساس یافته‌های این پزوهش، ارزش‌های نگرشی، خلاق و تجربه‌ای که فرانکل به عنوان راه‌های یافتن معنا از آنها یاد می‌کند، در اندیشه و افعال ابوسعید ابوالخیر نیز متبلور شده است؛ ارزش‌های نگرشی با مصادیقی چون تحمل ریاضت‌های شدید، ترک تعلقات دنیوی، نفس کشی و دستیابی به آزادی به واسطه‌ی ترک انانیت در کتاب اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی سعید جلوه-گر شده‌اند. ارزش‌های خلاق با مصادیقی چون علاقه‌ی بسیار شدید به شعر، پی‌ریزی عرفان عاشقانه، اعتقاد به شادی و سرخوشی و تلقی سماع به عنوان نوعی عبادت نمایان شده‌اند و ارزش‌های تجربه‌ای با مصادیقی چون عشق به خدا، نوع‌دوستی، اندیشیدن به مصائب حیات انسانی، بخشش و ایثار، تساهل و مدارا و خدمت به خلق روی‌ نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• معنای زندگی
• ابوسعید ابو‌الخیر
• ویکتور فرانکل
• معنادرمانی
• اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی‌سعید

موضوعات

• مباحث تطبیقی