نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
چکیده
اندیشۀ وحدت وجود در تاریخ عرفان اسلامی با نام ابن عربی پیوند خورده است و قدرت نفوذ این اندیشه تا جایی است که می‌توان ادعا کرد پس از ابن عربی هیچ نوشته یا سروده‌ای دربارۀ عرفان نیست که به نوعی این اندیشه را نمایندگی نکرده باشد. بحث وحدت و کثرت که از مهم‌ترین مباحث در ارتباط با اندیشۀ وحدت وجود و مفهوم تجلی است به دلیل خاصیت متناقض‌نمایی آن برای تبیین و توضیح محمل تمثیلات متعددی در آثار ابن عربی و شارحان او بوده است. در این تحقیق که به روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است انواع این تمثیلات در اشعار شمس مغربی که از مشهورترین شاعران وحدت وجودی در شعر فارسی است مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به تأثیرپذیری قابل توجه شمس مغربی از ابن عربی و آثار او مشخص شد که اکثر تمثیلاتی که او دربارۀ وحدت و کثرت استفاده کرده است ریشه در آثار خود ابن عربی دارد و او کمترین تصرفات شاعرانه را در این تمثیلات انجام داده است زیرا نحوۀ استفادۀ ابن عربی از این تمثیلات بسیار دقیق بوده است و هر گونه دخل و تصرف در آنها از سوی مغربی می‌توانست به تحریف مفاهیم بینجامد.
کلیدواژه‌ها
)