بررسی کهن الگوی مانا و عقیدۀ جاندارپنداری در حکایتهای تذکره الاولیاء بر مبنای آرای یونگ

علیرضا اسدی؛ فاطمه چراغی زادگان

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 11-36

https://doi.org/10.22054/msil.2022.64483.1019

چکیده
  کارل گوستاو یونگ روانکاو برجستۀ سوئیسی و بنیانگذار نظریۀ ناخودآگاه جمعی و نقد کهن‌الگویی در آثار خویش که مبتنی بر تحقیقات گسترده در اساطیر، آیین‌ها و ادبیات اقوام و ملل بدوی و کهن است، کهن‌الگوها و سمبول‌های فراوانی را معرفی و تحلیل می‌کند که به عقیدۀ او همگی بازتابنده و فرافکنندۀ روان و ناخودآگاه جمعی نوع بشر در تاریخ تکامل خود ...  بیشتر

تصحیحِ چند تصحیف در مقاماتِ ژنده‌پیل

میلاد بیگدلو

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 37-57

https://doi.org/10.22054/msil.2022.57925.1010

چکیده
  کتاب‌ مقامات ژنده‌پیل، نوشتۀ سدیدالدین محمد غزنوی دربارۀ کرامات شیخ احمد نامقی از نوشته‌های ارج‌مند و پربار از دید زبانی است که نخست بار در سال ۱۳۴۰ به کوشش حشمت مؤید به چاپ رسید. این مقامات آینه‌ای است از طرز اندیشه و اعتقادات عوامانۀ گروهی از مردم آن روزگار و عادات ایشان. از نگر زبانی نیز می‌توان گفت که این مقامات از کتاب‌های ...  بیشتر

بررسی تطبیقی مفاهیم مرتبط با زندگی و مرگ در صحیفه سجادیه و مثنوی مولانا از منظر شناختی

سمیه تصدیقی

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 59-81

https://doi.org/10.22054/msil.2022.58646.1015

چکیده
  نظریۀ استعاره‌های شناختی یا مفهومی اولین بار توسط لیکاف و جانسون مطرح شد. طبق نظر ایشان، استعاره‌ دیگر تنها عنصری بلاغی و مختص زبان شعر نبود، بلکه ایشان معتقد بودند که زیربنای تفکر انسان، استعاری است. ابتدا استعاره‌های شناختی در زبان روزمره بررسی شد، اما با توجه به انتزاعی بودن عرفان، آرام آرام جای خود را در مطالعات عرفانی باز کرد. ...  بیشتر

تحقیقی در شناسایی منابع و مآخذ بحرالمعانی

سمیه جبارپور

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 84-106

https://doi.org/10.22054/msil.2022.57251.1011

چکیده
  «بحرالمعانی» مجموعه‌ای از نامه‌های عرفانی صوفی طریقة چشتیه، سیدمحمدبن نصیرالدین جعفرمکی حسینی (732-824 هـ. ق) است که نخستین بار به تصحیح و تحقیق محمد سرورمولایی از سوی انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (گروه دانشنامة زبان و ادب فارسی در شبه قاره) در سال 1397 منتشر شده است. این کتاب در تذکره‌ها و تحقیقات معاصرین به عنوان اثر عرفانی ...  بیشتر

مقایسۀ مثنوی طاقدیس ملا احمد نراقی با مثنوی مولوی از منظر فرم و محتوا

مرتضی خوش نیت؛ شهروز جمالی

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 107-141

https://doi.org/10.22054/msil.2022.57373.1002

چکیده
  این مقاله با عنوان «مقایسۀ مثنوی طاقدیس ملا احمد نراقی با مثنوی معنوی مولوی» به بررسی و تحلیل مقامات و احوال عرفانی، اخلاقی و کلامی از منظر فرم و محتوای مشترک درمثنوی طاقدیس و مثنوی معنوی می‌پردازد. در این پژوهش حکایات، مضامین، افکار و دیدگاه‌های مشترک دو اثر استخراج شده و سپس تحلیل شده‌اند. در اکثر مضامین، مقامات و احوال عرفانی ...  بیشتر

«معاملات» در تصوّف و دیدگاه‌های متصوّفه دربارۀ آن

سجاد رجایی؛ حمیدرضا خوارزمی؛ سید امیر جهادی حسینی

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 143-162

https://doi.org/10.22054/msil.2022.58040.1013

چکیده
  معاملات یکی از اصطلاحات رایج بین صوفیان است و این اصطلاح آداب و اعمالی را دربر می‌گیرد که آنان در طی سلوک انجام می‌دهند. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که معاملات در چه مفاهیمی به‌کار رفته و دلیل تفاوت نگاه صوفیه به این اصطلاح چه بوده است؟ بنابراین با مطالعه کتاب‌هایی که در زمینة اشاعة عقاید صوفیه و تربیت سالکان تألیف شده با ...  بیشتر

معرفی چند تن از عارفان شطح گوی هندی بر اساس حسنات العارفین داراشکوه

الهام روستایی راد؛ مریم حسینی

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 163-185

https://doi.org/10.22054/msil.2022.59185.1016

چکیده
  تاریخ عرفان و تصوف نیز همچون دیگر تواریخ، ناگفته‌های بسیار دارد که تاکنون برملا نشده اند. شرح احوال و آثار عارفان بسیاری در کتاب‌های تذکرۀ اولیا، و طبقات صوفیه ثبت شده و قابل دسترسی است، اما دستیابی به آراء و افکار عارفان گمنام که شاید با داشتن مقام و جایگاه ویژه در روزگار خود می‌زیستند، نیازی است مُبرم که باید در جست‌وجوی آن به ...  بیشتر

گونه‌شناسی در مطالعات عرفانی

سید مهدی زرقانی

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 187-203

https://doi.org/10.22054/msil.2022.58193.1014

چکیده
  رویکرد ژانری چیست و چگونه می‌توان از این رویکرد در مطالعات عرفانی بهره برد؟ این‌ها پرسش‌های اصلی مقاله حاضر است. در ابتدا به تعریف ژانر/گونه می‌پردازیم و ضمن بررسی انتقادی تعاریف ارایه شده، تعریفی تلفیقی ارائه می‌دهیم که بیشترین تناسب را با نوشتارهای فارسی داشته باشد. در گام بعدی به این پرسش پاسخ می‌دهیم که گونه‌شناسی چیست و گونه‌شناس ...  بیشتر

نیستی‌شناسیِ تطبیقی بررسی مقایسه ایِ مفهومِ "عدم" در آیین بودا واندیشه های مولانا

سید عبدالحمید ضیایی

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 205-225

https://doi.org/10.22054/msil.2022.64316.1018

چکیده
  مطالعات مقایسه‌ای عرفان، گام نهادن در راهی پر مخاطره و دشوار است. ناهماهنگی افق‌های معنایی چه از حیث زمان و چه از حیث اقلیم بر صعوبت این امر می‌افزاید. سخن گفتن از شباهت دو پدیدۀ نامعاصر و نامتقارن، که در دو ساختار کمابیش متفاوت شکل گرفته اند، همیشه به حصول نتیجه‌ای قریب به قطع و یقین منجر نخواهد شد. عدم یا نیستی به مفهوم عرفانی آن، ...  بیشتر

مطالعۀ تطبیقی هفت مرحلۀ سلوک در گلشن راز محمود شبستری و منطق‌الطیر عطار نیشابوری

حسین طاهری

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 227-256

https://doi.org/10.22054/msil.2022.57542.1003

چکیده
  فریدالدین عطار یکی از عرفای تأثیرگذار عرفان خراسان است، نفوذ و مقبولیت او در بین متصوفه تا به‌حدی است که حتی عرفای مکتب بغداد نیز بر آرای او نظر داشته‌اند؛ یکی از نمایندگان عرفان نظری، شیخ محمود شبستری است که از یک‌سو متأثر از ابن عربی و از دیگر سو وامدار عطار است. شبستری در قسمتی از اثر گران‌سنگش؛ یعنی منظومۀ گلشن راز آرای سلوکی ...  بیشتر

مبانی رواداری مذهبی مولانا با اقلیّتهای دینی

قدرت الله طاهری

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 258-286

https://doi.org/10.22054/msil.2022.65914.1030

چکیده
   اصل رواداری مذهبی با پیروان ادیان مختلف، امروزه با توجه به مهاجرت‌های گسترده و شکل گیری جوامع چندفرهنگی، یکی از موضوعات مهم در میان اندیشمندان غربی است. آن‌ها به مبانی سیاسی، معرفتی، اخلاقی و حقوقی رواداری مذهبی؛ از جمله تأیید اصل «برابری ادیان» و لزوم رعایت اخلاق انسانی و حفظ و صیانت از حقوق مدنی پیروان همۀ ادیان موجود، ...  بیشتر

روایت دقوقی از منظر روش ترکیبی هانری کربن

مصطفی میردار رضایی

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1401، صفحه 287-309

https://doi.org/10.22054/msil.2022.65771.1029

چکیده
  هانری کربن برای بررسی متون، خاصه متون شرقی و اسلامی، شیوۀ خاصی را ابداع کرد که ترکیب دو دیدگاه مادی و فیزیکی، و دیدگاه ذهنی و خیالی است. او برای این منظور پدیدارشناسی هوسرل (و دیگر فیلسوفان این نحله) را با نگره‌های شرقی، خاصه با اندیشه‌های شیخ اشراق پیوند می‌زند. عالم خیال منفصل ماحصل این پیوند و ترکیب است؛ این عالم، جهانی است برزخی ...  بیشتر